Η ψωρίαση είναι αυτοάνοση, κοινή και χρόνια δερματική πάθησηπου αφορά περίπου 1-3% του παγκόσμιου πληθυσμού. Η ψωρίαση παρουσιάζεται συνήθως ως ερυθηματώδεις πλάκες που καλύπτονται από ασημί λέπια, τα οποία αποσπώνται από το δέρμα. Εμφανίζεται κυρίως στα γόνατα και τους αγκώνες, τα νύχια και το τριχωτό της κεφαλής, μπορεί όμως να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα και σε διάφορους τύπους. Η πάσχουσα περιοχή μπορεί να είναι κόκκινη και φολιδωτή, ή να εμφανίζει φλύκταινες, ανάλογα με το είδος της ψωρίασης.
Η ψωρίαση επηρεάζει εξίσου άνδρες και γυναίκες και μπορεί να προκύψει σε οποιαδήποτε ηλικία.
Η διάρκεια της ασθένειας διαφέρει ανάλογα με την περίπτωση, αλλά στους περισσότερους ασθενείς οι περίοδοι έξαρσης και ύφεσης εναλλάσονται για πολλά χρόνια κατά τη διάρκεια της ζωής τους σε διάφορα κλινικά στάδια της ψωρίασης. Με τη σωστή θεραπεία, οι ασθενείς μπορούν να μάθουν να ζουν με την πάθησή τους και να να βρίσκονται σε ύφεση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τύποι ψωρίασης
Υπάρχουν 5 βασικοί τύποι ψωρίασης:
- Ψωρίαση κατά πλάκας
Είναι ο συνηθέστερος τύπος ψωρίασης που εκδηλώνεται με κόκκινες και λευκές λεπιδώδεις πλάκες στην επιφάνεια του δέρματος και τα χαρακτηριστικά της συμπτώματα είναι η φαγούρα, το ξεφλούδισμα και η αιμορραγία.
- Σταγονοειδής ψωρίαση
Χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση μικρών, φολιδωτών αλλοιώσεων ροζ ή κόκκινου χρώματος σε σχήμα σταγόνας. Οι αλλοιώσεις αυτές εμφανίζονται σε εκτεταμένες περιοχές του σώματος, όπως ο κορμός, τα άκρα και το κρανίο. Εμφανίζεται συνήθως πολύ ξαφνικά και σε νεότερους ασθενείς, κυρίως μετά από μόλυνση με στρεπτόκοκκο.
- Ανάστροφη ψωρίαση
Συνήθως εμφανίζεται σε υπέρβαρα άτομα, στις περιχές της μασχάλης, της βουβωνικής χώρας, κάτω από την κοιλιακή χώρα και το στήθος. Επιδεινώνεται με την τριβή και τον ιδρώτα, είναι ευάλωτη σε μυκητιάσεις και μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο και κνησμό.
- Φλυκταινώδης ψωρίαση
Εμφανίζεται ως σαφώς αφοριζόμενα μικρά εξογκώματα γεμάτα πύο, κυρίως στις παλάμες και τις πατούσες. Το δέρμα γύρω από αυτά είναι ευαίσθητο, κόκκινο και ξηρό. Υπάρχουν 2 βασικά είδη φλυκταινώδους ψωρίασης, η τοπική που περιορίζεται στα χέρια και τα πόδια και η εκτεταμένη, όπου τα εξογκώματα εμφανίζοντα σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος.
- Ερυθροδερμική ψωρίαση
Είναι ιδιαίτερα φλεγμονώδης μορφή ψωρίασης που εμφανίζεται ως εκτεταμένη φλεγμονή και ξεφλούδισμα του δέρματος σχεδόν σε όλο το σώμα. Το δέρμα κοκκινίζει και ξεφλουδίζει, ενώ συνοδεύεται από κνησμό, πρήξιμο και πόνο. Μπορεί να επιφέρει θάνατο, γιατί αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς και ανεβάζει τη θερμοκρασία του σώματος.
Άλλοι τύποι ψωρίασης
- Ψωρίαση νυχιών
Εμφανίζεται στα νύχια των χεριών και των ποδιών. Προκαλεί αποχρωματισμό, σκασίματα, γραμμές κατά μήκος των νυχιών, σκλήρυνση της επιδερμίδας κάτω από τα νύχια, θρυμματισμό των νυχιών και τα περβάλλει με φλεγμονή.
- Ψωριασική αρθρίτιδα
Το άτομο πάσχει ταυτόχρονα από ψωρίαση και αρθρίτιδα, και τα συμπτώματα είναι φλεγμονές στις αρθρώσεις και το συνδετικό ιστό. Εμφανίζεται συχνότερα στα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών και προκαλεί πρήξημο. Πλήττει επίσης τους γοφούς, τα γόνατα και τη σπονδυλική στήλη. Περίπου το 10-30% των πασχόντων από ψωρίαση έχουν επίσης ψωριασική αρθρίτιδα.
Κλινικά στάδια ψωρίασης
Υπάρχουν διάφορα κλινικά στάδια της ψωρίασης:
- Κλινικό στάδιο Οξείας ταχέως εξελισσόμενης ψωρίασης
Σταγονοειδής μορφή η οποία καταλαμβάνει όλο το σώμα.
- Κλινικό στάδιο Χρόνιας προοδευτικής ψωρίασης
Η κοινή κατά πλάκας ψωρίαση όπου το δέρμα είναι πολύ ευαίσθητο.
- Κλινικό στάδιο Χρόνιας σταθερής ψωρίασης
Στο στάδιο αυτό οι βλάβες της ψωρίασης παραμένουν στάσιμες, δεν αυξάνονται σε μέγεθος, έχουν θαμπό κόκκινο χρώμα και ελάχιστο μέγεθος.
- Κλινικό στάδιο Χρόνιας φθίνουσας ψωρίασης
Σε αυτό το στάδιο, συνήθως μετά τη θεραπεία της ψωρίασης, οι φλύκταινες μικραίνουν, το χρώμα τους γίνεται θαμπό κόκκινο και σταδιακά σβήνουν.
Κλινική κατάταξη ψωρίασης
- Ήπια
Η ψωρίαση χαρακτηρίζεται ως ήπια όταν περιορίζεται σε λιγότερο από 5% της επιφάνειας του σώματος. Οι ασθενείς μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τα συμπτώματα, ενώ η ποιότητα ζωής τους δεν επηρεάζεται και ίσως δεν χρειαστεί θεραπεία.
- Μέτρια
Έτσι χαρακτηρίζεται η ψωρίαση όταν καλύπτει το 2-20% της επιφάνειας του σώματος. Η ποιότητα ζωής του ασθενούς δεν επηρεάζεται και απαιτείται φαρμακευτική αγωγή.
- Βαριά
Πρόκειται για την ψωρίαση που καλύπτει πάνω από το 10% της επιφάνειας του σώματος. Επηρεάζει την ποιότητα ζωής, και οι ασθενείς θα πρέπει να αποδεχθούν παρενέργειες που θα μετριάσουν ή θα εξαλείψουν τα συμπτώματα.
Αίτια ψωρίασης
Η ψωρίαση είναι μια πολυπαραγοντική ασθένεια που τα αίτια της μπορεί να είναι γενετικοί, ανοσολογικοί, περιβαντολλογικοί και ψυχολογικοί παράγοντες. Σε αυτούς οφείλονται οι αλλαγές στη λειτουργία των κυττάρων του δέρματος, κυρίως των κερατινοκυττάρων και των ινοβλαστών.
Η ψωρίαση προκαλεί κνησμό στο 60-70% των περιπτώσεων, δεν είναι κολλητική και δεν προκαλείται από αλλεργία και οφείλεται σε γενετική ή κληρονομική προδιάθεση. Περίπου το 1/3 των πασχόντων από ψωρίαση έχουν στην οικογένειά τους κάποιον ασθενή.
Αίτια της ψωρίασης είναι επίσης το κάπνισμα, η έκθεση στον ήλιο, οι εναλλαγές των εποχών, η τριβή των ρούχων στο δέρμα, το άγχος, κάποια φάρμακα και ο αλκοολισμός, και όλα αυτά μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση και τη διάρκεια έξαρσης της ψωρίασης.
Ψυχολογικές επιπτώσεις ψωρίασης
Η ψωρίαση έχει σημαντικές ψυχολογικές επιπτώσεις στον ασθενή και στην ποιότητα ζωής του. Ο πόνος και ο κνησμός μπορεί να παρεμποδίσουν καθημερινές λειτουργίες, όπως το περπάτημα και τον ύπνο. Οι ασθενείς μπορεί επίσης να αισθάνονται ανασφάλεια για την εμφάνισή τους και αυτό προκαλεί δυσκολίες στις διαπροσωπικές τους σχέσεις και οδηγεί σε κατάθλιψη και κοινωνικό αποκλεισμό. Στις πιο βαριές περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει υπέρταση, καρδιακά προβλήματα ή διαβήτη.
Οι αρχικές και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις της ψωρίασης συχνά συνδέονται με ψυχολογικά τραύματα, που προκαλούνται από έντονα συναισθήματα όπως πένθος ή χωρισμός, ή από σωματικά τραύματα όπως για παράδειγμα ένα ατύχημα ή μια εγχείρηση. Το στρες αυξάνει την πιθανότητα νέων εξάρσεων, γεγονός που σημαίνει ότι οι πάσχοντες εύκολα μπορούν να μπουν σε ένα φαύλο κύκλο.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της ψωρίασης είναι σοβαρές και συνιστάται ο ασθενής να ακολουθήσει κάποια από τις θεραπείες της.